Lösemi (kan kanseri) hem hastalar hem de yakınları için korkutucu bir tanı olabilir. Sadece “kan hücreleriyle” ilgili bir hastalık gibi görünse de tüm vücudu etkileyebilen pek çok yönü vardır. Bu yönlerden biri de ağız sağlığı ve özellikle diş eti kanaması ile ilişkisidir. Gündelik hayatta diş eti kanaması çok yaygın bir sorun gibi görünür: Sert bir şekilde diş fırçalama, diş ipini yanlış kullanma veya diş etlerinde bir iltihap (gingivitis) bu kanamaları tetikleyebilir. Ancak bazen, özellikle de uzun süreli ve iyileşmeyen diş eti kanamaları, vücudumuzda yolunda gitmeyen farklı şeylerin habercisi olabilir. Lösemi de bu “farklı şeyler” arasında ilk akla gelenlerden biridir.
Lösemi Nedir?
Lösemi, basitçe ifade etmek gerekirse bir tür kan kanseridir. Kemik iliğinde bulunan hücrelerimizin normalden farklılaşması ve kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkar. Kemik iliği, tıpkı bir fabrika gibi kan hücrelerini üretir. Bu fabrika normalde kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar), beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) ve trombositler gibi farklı hücre tiplerini belli bir düzende üretir. Ancak lösemide, “beyaz kan hücreleri”nin bir alt türü, kontrolsüz şekilde çoğalır ve kemik iliğini adeta işgal eder. Sağlıklı hücrelerin üretimi aksar, hastada anemi (kansızlık), enfeksiyonlara yatkınlık ve kanama eğilimleri gibi sorunlar ortaya çıkar.
Löseminin farklı türleri vardır:
- Akut lösemiler (örneğin Acute Myeloid Leukemia – AML, Acute Lymphoblastic Leukemia – ALL): Hastalık genellikle hızlı seyreder, belirtiler kısa sürede şiddetlenir.
- Kronik lösemiler (örneğin Chronic Myeloid Leukemia – CML, Chronic Lymphocytic Leukemia – CLL): Daha yavaş seyreder, belirtiler uzun vadede ortaya çıkar.
Bu ayrımı şöyle düşünebilirsiniz: Akut lösemi, “yangın” gibi hızlı gelişip etrafı hızla etkileyen bir durumken, kronik lösemi “köz” gibi uzun süre ısı yayarak yavaşça ilerleyebilir. Her ikisi de vücutta farklı problemlere neden olabilir, ama diş eti kanaması daha çok akut lösemilerde, özellikle de AML’de göze çarpar. Elbette kronik formlarda da diş eti kanaması yaşanabilir, genellikle trombosit sayısının düşmesine bağlı olur.
Lösemi Diş Eti Kanamasına Nasıl Yol Açar?
Diş eti kanamasının lösemiye bağlı oluşmasında birkaç temel mekanizma söz konusudur. Bunları bir “ekip işi” gibi düşünmek mümkün; bu ekipte farklı “oyuncular” diş etlerinde kanamayı başlatır ya da şiddetlendirir.
- Trombosit Eksikliği (Thrombocytopenia):
Trombositler, kanımızın pıhtılaşmasında kritik rol oynar. Yaralandığımızda veya diş eti gibi hassas dokular hafifçe zedelendiğinde, trombositler adeta bir tamir ekibi gibi devreye girer ve kanamayı durdurur. Lösemide ise aşırı çoğalan kanserli hücreler kemik iliğini doldurur ve trombosit üretimi sekteye uğrar. Sonuç? Kanamayı durduracak “tamir ekibi” üyeleri azalmış olur; işte bu nedenle lösemi hastalarında diş eti kanaması daha sık ve daha şiddetli görülebilir.
- Kalitesiz Trombosit ve Bozuk Pıhtılaşma Sistemi:
Lösemi sadece trombosit sayısını değil mevcut trombositlerin işlevini de bozabilir. Yeterli sayıda trombosit olsa bile bu hücreler doğru çalışamayabilir. Ayrıca pıhtılaşma faktörlerinde de dengesizlikler yaşanabilir. Sonuç yine benzer: Diş etleri kolayca kanamaya meyilli hale gelir.
- Diş Eti Dokusunda Lösemik İnfiltrasyon:
Özellikle “Akut Myeloid Lösemi (AML)”nin bazı alt tiplerinde (M4 ve M5 gibi), lösemik hücreler diş etlerine yerleşebilir. Tıpkı bahçenizde sağlıklı bitkilerin köklerini saran yabani otlar gibi, lösemik hücreler diş etini şişirir, büyütür ve tahrişe yatkın hale getirir. Buna “gingival hiperplazi” de denir. Şişmiş, ödemli ve bazen morumsu veya solgun görünen diş etleri vardır. Diş etleri o kadar hassaslaşır ki hafif bir dokunuşta veya diş fırçalama esnasında kanamaya başlayabilir.
- Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması ve Enfeksiyonlar:
Lösemi hastalarında, sağlıklı beyaz kan hücreleri yeterince çalışmadığı için enfeksiyon riski artar. Ağız içinde bakteri, virüs veya mantar kaynaklı enfeksiyonlar ortaya çıkabilir. Bu enfeksiyonlar diş etlerinde iltihaplanmaya ve doku bütünlüğünün bozulmasına neden olur. İltihaplı veya yaralı bir diş eti ise kanamaya daha yatkındır.
Hangi Lösemi Türlerinde Daha Fazla Diş Eti Kanaması Görülür?
Diş eti kanaması her lösemi türünde görülebilse de bazı türlerde daha belirgindir:
- Akut Myeloid Lösemi (AML):
En sık diş eti kanamasıyla ilişkilendirilen lösemi türüdür. Bunun nedeni, az önce bahsettiğimiz lösemik hücre infiltrasyonunun AML’de daha belirgin olmasıdır. Özellikle “akut myelomonositik” (M4) ve “akut monocytic” (M5) alt tiplerinde diş eti büyümesi (hiperplazi) ve kanama sık görülür.
- Akut Promyelositik Lösemi (APL), AML’nin bir alt tipi:
Bu alt tür de diş eti kanaması bakımından dikkat çekicidir. Karakteristik olarak pıhtılaşma sisteminde ciddi bozukluklara yol açar ve “yaygın damar içi pıhtılaşma” (DIC) gibi hayatı tehdit eden durumlara neden olabilir. Sonuçta kanama riski, diş etlerinden başka organlara kadar geniş bir yelpazede artar.
- Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL):
AML kadar belirgin olmasa da ALL’de de diş eti kanaması ve diş eti büyümesi görülebilir. Genelde nedeni trombosit sayısındaki düşüş ve bağışıklık sistemindeki bozukluklardır.
- Kronik Myeloid Lösemi (CML) ve Kronik Lenfositik Lösemi (CLL):
Kronik lösemi türlerinde diş eti kanaması, daha çok “trombosit sayısının düşüklüğü” gibi mekanizmalarla ilişkilidir. Diş eti dokusuna doğrudan infiltrasyon akut tiplerdeki kadar sık değildir. Ancak ileri evrelerde veya kronik hastalık alevlendiğinde yine kanamalar ortaya çıkabilir.
Diş Eti Kanaması Her Zaman Lösemi Anlamına mı Gelir?
Kesinlikle hayır. Diş eti kanaması çok yaygın bir belirtidir ve büyük çoğunlukla lösemi ile alakalı değildir. Örneğin günlük hayatta dişlerinizi çok sert fırçalarsanız, diş ipini yanlış kullanırsanız veya diş taşları zamanla birikip diş etlerinizi tahriş ederse kanama ortaya çıkabilir. Ek olarak bazı vitamin eksiklikleri (C vitamini eksikliği gibi) de diş eti kanamasına yol açabilir. Yani diş eti kanaması = lösemi şeklinde bir denklem kurmak yanlıştır.
- Ancak diş eti kanaması aşağıdaki durumlarda dikkat çekicidir:
- Uzun süredir devam ediyorsa (örneğin haftalardır veya aylardır)
- Diş hijyeni gayet iyi olmasına rağmen geçmiyorsa
- Oldukça hafif dokunuşlarda bile spontan (kendiliğinden) kanamalar oluyorsa
- Beraberinde vücutta başka kanama belirtileri (örneğin burun kanaması, ciltte kolay morarma, küçük noktasal kanamalar/peteşiler) varsa
- Yorgunluk, halsizlik, sık enfeksiyonlar, açıklanamayan ateş gibi sistemik belirtilerle birleşiyorsa
Böyle durumlarda altta yatan daha ciddi bir hastalık, özellikle de kan bozuklukları veya lösemi ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
Lösemiye Bağlı Diş Eti Kanaması Hangi Belirtilerle Karıştırılabilir?
Diş eti kanaması, çoğu kişinin “diş eti iltihabı” (gingivitis) veya “periodontitis” (ileri diş eti hastalığı) ile ilişkilendirdiği bir sorun. Peki, lösemiye bağlı kanamalarla basit bir diş eti hastalığını nasıl ayırt edebiliriz?
- Şişlik ve Renk Değişikliği:
Gingivitis de şişlik ve kızarıklık yapar ama daha çok kırmızı ve iltihaplı bir görünüm öndedir. Lösemide ise diş etleri daha morumsu, bazen soluk veya koyu kırmızı renginde ve “süngerimsi” bir yapıda olabilir. Şişlik genellikle diş taşının ve bakteri plağının varlığı ile orantılı olmaz; yani temizlik yapılsa bile şişlik çok azalmayabilir.
- Beklenmedik Derecede Şiddetli Kanama:
Gingivitis veya periodontitis’te de kanama olabilir ama genellikle diş fırçası sürtünmesi veya sert bir besin çiğneme gibi belirgin bir uyaranla ortaya çıkar. Lösemi kaynaklı kanamalar, bazen dişlere sadece hafifçe dokunmakla veya hiçbir neden olmaksızın “spontan” şekilde başlayabilir. Kanama miktarı da bazen şaşırtıcı derecede fazla olabilir.
- Sistemik Belirtilerle Birlikte Görülmesi:
Ağız bölgesindeki belirtilerle beraber “ciddi halsizlik, nefes darlığı, sık enfeksiyon, yüksek ateş, kolay morarma, kırmızı döküntüler (peteşi)” gibi bulguların varlığı lösemiyi akla getirir. Diş eti iltihabı genellikle tek başına böyle genel vücut belirtilerine yol açmaz.
- Gingival Hiperplazi (Diş Eti Hiperplazisi):
Özellikle AML’de diş etinde belirgin büyüme gözlemlenebilir. Bazı ilaçlar (örneğin epilepsi ilaçları veya bazı kalp ilaçları) da diş eti büyümesine neden olabilir; bu nedenle bu tip ilaç kullanımı sorgulanır. Ancak lösemik infiltrasyonun neden olduğu diş eti büyümesi genellikle daha hızlı ve ağrılı bir seyir izler, renk değişikliği barizdir ve sistemik belirtiler eşlik eder.
Elbette kesin tanı için mutlaka laboratuvar testleri ve diş hekimliği muayenesi gerekir. Görüntüleme yöntemleri (röntgen) ve ileri testler (tam kan sayımı, kan yayması, kemik iliği aspirasyonu vb.) de bu süreçte önemli yer tutar.
Diş Eti Kanaması Lösemi İçin Erken Uyarı Olabilir mi?
Evet, özellikle akut lösemilerde diş eti kanaması veya diş eti büyümesi bazen hastalığın ilk fark edilen belirtisi olabilir. Bir kişi “Son dönemlerde diş eti kanamam çok arttı, ufak bir dokunuşta bile kanıyor ve şişiyor” diye diş hekimine başvurduğunda, yapılan muayene sonucu lösemi şüphesi doğabilir. Hekim, rutin bir kan tahlili (tam kan sayımı) isteyerek anormal değerleri yakalayabilir ve ardından hematoloji uzmanına yönlendirir.
Bununla birlikte her diş eti kanamasının lösemiye işaret etmeyeceğini tekrar vurgulamak önemli. Erken tanıda en önemli faktör, hastanın kendi vücudundaki değişiklikleri fark etmesi ve geç kalmadan bir uzmana başvurmasıdır. Ne kadar erken teşhis konulursa, tedavi ve hastalığın seyrini kontrol altına almak da o kadar kolay olur.
Ağızda Görülebilecek Diğer Lösemi Belirtileri Nelerdir?
Diş eti kanaması ve şişliği dışında, lösemi hastalarında ağızda birçok belirti ortaya çıkabilir. Bunlar bazen diş hekiminin veya hastanın dikkatini çeker ve hekime yol gösterir:
- Ağız İçi Yaralar ve Ülserler:
Lösemi hastalarının bağışıklık sistemi zayıfladığı için ağız içinde sık sık yaralar ve ülserler görülür. Bu yaralar genellikle iyileşmekte zorlanır, derin ve ağrılı olabilir. Sıradan bir afttan daha geniş, kenarları düzensiz ülserler şeklinde ortaya çıkabilir.
- Enfeksiyonlar:
Mantar (Candida), bakteriyel veya viral enfeksiyonlar daha sık ve şiddetli seyreder. Dil üzerinde beyaz plaklar, dudakta uçuk benzeri yaralar veya dil ve yanak içlerinde yaygın iltihaplanmalar sıklıkla görülebilir.
- Mukozada Renk Değişiklikleri ve Solukluk:
Anemi (kansızlık) nedeniyle dudaklar, dil ve yanak içi mukozası soluklaşabilir. Bazen de minik kırmızı veya mor noktalar (peteşiler) ağız içinde belirebilir. Bunlar ciltte olduğu gibi ağız mukozasında da dikkati çeken küçük kanama odaklarıdır.
- Dişlerde Hassasiyet ve Gevşeme:
Lösemik hücre infiltrasyonu veya kemik iliği aktivitelerindeki düzensizlik nedeniyle çene kemiklerinde de bazı değişiklikler olabilir. Bu dişlerde sallanma veya sıkı durmama şeklinde kendini gösterebilir. Normalde sağlam olması gereken dişlerde hafif bir gevşeme fark edilirse mutlaka değerlendirme gerektirir.
- Kötü Ağız Kokusu ve Tat Değişiklikleri:
Ağız içinde artan bakteri veya mantar yükü ve ülserler nedeniyle hastalar ağız kokusu veya değişik tat alma bozuklukları tarifleyebilirler.
Bu belirtilerden birkaçını bir arada görmek, özellikle de sistemik belirtilerle (ateş, halsizlik vb.) eşlik ediyorsa, mutlaka uzman görüşü alınması gerektiğini gösterir.
Lösemi Tedavisi Diş Eti Kanamasını Nasıl Etkiler?
Lösemi tedavisi genel olarak kemoterapi, radyoterapi, hedefe yönelik tedaviler veya kök hücre nakli gibi yöntemlerden oluşur. Bu tedavilerin amacı, anormal lösemi hücrelerini ortadan kaldırarak kemik iliğinin tekrar sağlıklı kan hücreleri üretebilmesini sağlamaktır. Şu noktalara dikkat çekmek faydalı olabilir:
- Tedavi Başarılı Oldukça, Diş Eti Kanaması Azalabilir:
Kemoterapi veya diğer tedavi yöntemleriyle lösemi yükü azaldıkça, vücudun sağlıklı kan hücreleri (özellikle trombositler) yeniden üretilmeye başlar. Trombosit sayısı ve kalitesi düzeldikçe, hastanın kanama eğilimi azalır. Diş eti kanaması da bu doğrultuda gerileyebilir.
- Tedavinin Yan Etkileri de Ağızda Sorunlar Yaratabilir:
Kemoterapi gibi tedaviler, hızlı çoğalan hücreleri hedef aldığı için ağız mukozasını da etkileyebilir. Mucositis denilen ağız içi iltihabi durumlar yaralar ve kuruluk görülebilir. Bu durum diş eti kanamasını tetiklemezse bile ağızda başka rahatsızlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir. Dolayısıyla tedavi öncesi ve sırasında düzenli olarak diş hekimi kontrolü önerilir.
- Diş Eti Hiperplazisi Geri Dönebilir:
Eğer diş etlerinde belirgin bir büyüme (hiperplazi) lösemi hücrelerinin infiltrasyonundan kaynaklanıyorsa, lösemi tedavisiyle bu büyüme de gerileyebilir. Bazı hastalarda diş etlerinin normale dönmesi birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir. Bu süre zarfında, aşırı büyümüş diş eti dokusuna bağlı diş fırçalama zorlukları yaşanabilir. Bazı vakalarda cerrahi küçültme operasyonları gerekebilir, ancak genellikle asıl neden olan lösemi ortadan kalktığında destekleyici girişimler de işin büyük bölümünü halleder.
Kişisel Ağız Bakımı ve Destekleyici Tedaviler Ne Kadar Önemlidir?
Lösemi tedavi sürecinde veya lösemi şüphesi varken, ağız ve diş sağlığına yönelik yaklaşımlar kritik hale gelir. Bu dönemde ağız bakımını ihmal etmek, enfeksiyon riskini ve kanamaları artırabilir. Aşağıdaki öneriler genelde diş eti kanamasını kontrol altına almak ve ağız içi enfeksiyonları önlemek için önemlidir:
- Yumuşak Fırça ve Doğru Teknik:
Diş eti hassasiyeti artmış hastalarda, yumuşak (soft) ya da ultra yumuşak kıllara sahip diş fırçaları tercih edilmelidir. Agresif fırçalama, mevcut kanama eğilimini artırabilir. Bunun yerine nazik ve yuvarlak hareketlerle, diş etine minimum basınç uygulanarak temizlik yapılmalıdır.
- Düzenli ve Hassas Diş İpi Kullanımı:
Trombosit sayısı çok düşükse ya da diş etleri çok kanamalıysa, diş ipi kullanımı bazen sakıncalı hale gelebilir. Yine de dişler arasındaki bakteri plağını temizlemek için diş ipi veya diş arası fırçaları büyük önem taşır. Bu konuda hekime danışarak, kanama riskini minimize edecek şekilde kullanmak mümkündür.
- Antiseptik Ağız Gargaraları:
Klorheksidin içeren antiseptik gargaralar, ağız içindeki mikrop yükünü azaltarak enfeksiyon riskini düşürür. Aşırı kullanımı dilde renklenme veya tat değişikliğine neden olabilir; bu nedenle hekimin önerdiği sürede ve sıklıkta kullanılmalıdır.
- Florür Uygulamaları ve Koruyucu Bakım:
Lösemi tedavisinde bazen ağız kuruluğu (xerostomi) meydana gelebilir; bu da diş çürüğü riskini artırır. Florürlü diş macunları veya florür jelleri kullanımı dişleri çürüklere karşı daha dirençli hale getirir.
- Düzenli Diş Hekimi Kontrolü:
Lösemi teşhisi konmuş hastalarda, diş hekimi ile hematoloji/onkoloji uzmanının iletişim içinde olması çok değerlidir. Lösemi tedavisinin seyrine ve hastanın kan değerlerine göre ağız ve diş tedavileri planlanmalıdır. Örneğin diş çekimi veya köprü uygulaması gibi invaziv işlemler, kan değerlerinin nispeten daha iyi olduğu dönemlerde yapılır.
- Beslenme ve Su Tüketimi:
Beslenmenin genel sağlığa olduğu kadar diş ve diş eti sağlığına da etkisi vardır. Şekerli yiyeceklerin sık tüketimi ağızdaki bakterilerin asit üretimini artırır. Ayrıca yeterli su tüketimi hem ağız hijyeni hem de tükürük salgısının düzenli olması için önemlidir.
Kısacası ağız bakımı lösemi tedavisinin önemli bir parçasıdır. Basit görünen bu adımlar, enfeksiyonun önlenmesinde ve kanamaların kontrol altına alınmasında büyük fark yaratabilir.
Diş Eti Kanaması Olan Lösemi Hastaları İçin Hangi Tedavi Yöntemleri Uygulanır?
Lösemi kaynaklı diş eti kanamasının yönetimi, hem sistemik tedaviyi (lösemi tedavisini) hem de lokal (ağız içi) uygulamaları içerir. Şu adımlar genellikle takip edilir:
- Lösemi Tedavisi (Kemoterapi, Radyoterapi, Hedefe Yönelik Tedaviler):
Ana amaç lösemi hücrelerini kontrol altına alarak kemik iliğini rahatlatmaktır. Bu sayede trombosit üretimi düzelir veya kan transfüzyonlarıyla destek sağlanır. Trombosit seviyesi yükseldikçe, diş eti kanamaları da hafifler.
- Trombosit Transfüzyonu:
Kanama riskinin çok yüksek olduğu durumlarda, geçici olarak trombosit takviyesi yapılabilir. Özellikle diş çekimi gibi küçük cerrahi müdahaleler öncesinde hastaya trombosit transfüzyonu verilir, böylece kanama kontrolü daha iyi sağlanır.
- Enfeksiyon Tedavisi ve Önlenmesi:
Ağız içi mantar, bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyonlar derhal tedavi edilmelidir. Antifungal, antibakteriyel veya antiviral ilaçlar kullanılır. Ağız içinde var olan enfeksiyonlar diş eti kanamasını arttırabilir ve lösemi hastasının genel seyrini de olumsuz etkileyebilir.
- Gingival Hiperplazi Ameliyatları veya Küçültme İşlemleri:
Eğer diş eti büyümesi hastanın beslenmesini, konuşmasını veya ağzını kapatmasını engelleyecek boyuttaysa, cerrahi olarak fazla dokunun alınması düşünülebilir. Ancak genellikle lösemi tedavisi başladıktan ve trombosit değerleri düzeldikten sonra yapılır.
- Düzenli Profesyonel Temizlik (Diş Taşı Temizliği):
Diş hekimi tarafından yapılan düzenli diş taşı temizliği, gingivitis ve periodontitis riskini azaltarak kanama eğilimini de düşürür. Ancak bu işlem de kanama riski nedeniyle dikkatli planlanır; hasta dostu yaklaşımla yumuşak dokuya mümkün olduğunca az travma verilmesi amaçlanır.
- Ağrı ve İltihap Kontrolü:
Bazı hastalar diş etinde şiddetli ağrı veya rahatsızlık hissi yaşayabilir. Hekimler, non-steroidal antienflamatuvar ilaçlar (NSAID) kullanma konusunda trombosit fonksiyonları nedeniyle temkinli davranır. Daha uygun ağrı kesici seçenekleri değerlendirilir, çünkü NSAID’ler kanama riskini arttırabilir.
Her hasta farklıdır ve tedavi planı kişiselleştirilir. Örneğin bazı hastalarda diş eti kanaması hafif seyreder ve basit önlemlerle kontrol altına alınır. Bazı hastalarda ise pıhtılaşma sorunları ciddi boyutta olduğu için daha yoğun bir destek gerekir.
Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?
Diş eti kanaması birkaç günden fazla sürüyorsa, özellikle diş fırçalama ve ağız hijyeni düzeldiği halde düzelmiyorsa mutlaka bir sağlık uzmanına danışmak gerekir. Genellikle ilk adım diş hekimine gitmektir. Diş hekimi ağız hijyeninizi değerlendirir, diş eti iltihabı veya diş taşları gibi basit nedenleri ortadan kaldırır. Gerekiyorsa basit kan testleri (tam kan sayımı) isteyebilir. Eğer bu testlerde anormal bulgular varsa veya diş etlerinizin görünümü lösemi açısından şüphe uyandırıyorsa, sizi bir hematoloji uzmanına yönlendirebilir.
Aşağıdaki ek belirtilerden herhangi biri varsa vakit kaybetmeden bir doktora başvurmak akıllıca olur:
- Cildinizde ufak morluklar veya noktasal kanamalar (peteşi) fark etmek
- Burun kanamalarının artması
- Sürekli halsizlik, yorgunluk, solukluk
- Sık sık ateş yükselmesi, enfeksiyon belirtileri
- Diş etlerinde açıklanamayan büyüme, renk değişikliği veya süregen ağrı
Yani vücudunuzdaki diğer sinyalleri izlemek ve önem vermek, erken tanı için kritik önemdedir.
Uzun Dönemde Ağız Sağlığında Nelere Dikkat Edilmeli?
Lösemi tedavisi sürecinde ve sonrasında ağız sağlığına göstereceğiniz özen, yaşam kalitenizi yükseltir. Çünkü bağışıklık sisteminiz ne kadar güçlense de ağız enfeksiyonları veya diş eti problemleri kronik bir rahatsızlık kaynağı olabilir. Aşağıdaki öneriler uzun vadede yararlı olur:
- Düzenli Kontrolleri İhmal Etmeyin:
Hem hematoloji uzmanınızla hem de diş hekiminizle periyodik kontrollerinizi aksatmayın. Kan değerleriniz normale dönmüş olsa bile, diş etleriniz veya dişlerinizdeki küçük bir sorun ileride büyük problemlere dönüşebilir.
- Beslenmenize Dikkat Edin:
Bol sebze ve meyve tüketmek, vücudunuza gerektiği kadar vitamin ve mineral sağlamak bağışıklık fonksiyonunu destekler. Özellikle C vitamini eksikliğinde diş etlerinde kanama ve hassasiyet artışı olabilir. Ayrıca fazla şeker tüketiminden mümkün olduğunca kaçınmak, diş çürüklerini azaltır.
- Yumuşak Diş Fırçası ve Nazik Temizlik Alışkanlığını Sürdürün:
Lösemi tedavisi bitse de sert fırçalama alışkanlıklarından uzak durmak diş etlerinizi korur. Diş ipi ve gargara kullanımını düzenli hale getirin.
- Stres Yönetimi ve Uyku Düzeni:
Stres ve yetersiz uyku, bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Hastalığı atlatsanız bile, vücudun dengesini korumak için uyku ve stres yönetimine özen göstermek gerekir.
- Ağız Kuruluğuna Karşı Önlemler Alın:
Eğer ilaçlarınız veya tedavileriniz nedeniyle ağız kuruluğu varsa, şekersiz sakız çiğnemek, bol su içmek ve yapay tükürük preparatları gibi yöntemlerle ağzınızı nemli tutabilirsiniz. Ağız kuruluğu, çürüklerin ve diş eti sorunlarının hızla gelişmesine zemin hazırlar.
Tedavi sonrasında yaşamınıza döndüğünüzde, lösemiyle ilgili endişelerinizi hafifletmek için ağız sağlığınızı “izlenen ve yönetilen bir alan” olarak görmek en iyi yaklaşım olacaktır. Bu şekilde olası sorunları daha başındayken yakalayıp çözmek çok daha kolay hale gelir.
Doç. Dr. Mahmut Bakır Koyuncu, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (İngilizce Tıp) mezunudur. İç Hastalıkları uzmanlık eğitimini ve ardından Hematoloji yan dal uzmanlığını Mersin Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Eğitim sürecinde MD Anderson Cancer Center’da Moleküler Biyoloji ve Genetik alanında çalışmalar yapmış ve Weill Cornell Medicine, New York’ta Kemik İliği Nakli ve Hücresel Tedavi Ünitesi’nde görev almıştır. Türkiye’de Mersin Üniversitesi Hematoloji Bilim Dalı, Mersin Şehir Hastanesi ve Adana Şehir Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Nakil Ünitesi’nde hematoloji uzmanı olarak çalışmıştır. Temmuz 2023’ten itibaren Mersin’de VM Medical Park Hastanesi’nde hasta kabul etmektedir.
