Kronik Lenfositik Lösemi (kısaca CLL), bağışıklık sistemimizin önemli bir parçası olan B lenfositlerinin (B hücrelerinin) kontrolsüz ve uzun süreli çoğalmasıyla karakterize bir kan kanseridir. Bu hastalıkta, zamanla sayıları artan olgun ama işlevi bozulmuş kan hücreleri kan dolaşımında, kemik iliğinde ve lenf bezlerinde birikerek çeşitli belirtilere neden olabilir.
Kronik Lenfositik Lösemi (CLL) Nedir?
CLL, adından da anlaşılacağı üzere “kronik” yani yavaş seyirli bir kan kanseridir. “Lenfositik” terimi, bu kanserin lenfosit adı verilen bir beyaz kan hücresi türünü etkilediğini gösterir. Lenfositler normalde bağışıklık sistemimizin “savunma askerleri” olarak görev yapar. “Lösemi” ise kan hücrelerini etkileyen bir kanser türüdür. CLL’de etkilenen hücreler sıklıkla B lenfositleridir ve bu hücreler CD5 ve CD23 adlı belirli yüzey proteinlerini ifade eder; bu özellik, CLL’nin diğer lösemi veya lenfoma tiplerinden ayırt edilmesine yardımcı olur.
Vücudumuzdaki B lenfositleri, zararlı mikroorganizmalarla (bakteri, virüs vb.) savaşmak için antikor üreterek savunma hattında yer alır. Ancak CLL’de bu hücreler kontrolsüz bir şekilde çoğalarak sayıca artar ve ne yazık ki işlevsel açıdan görevlerini tam yerine getiremezler. Bu durum bir nevi şehirdeki “polislerin” sayıca fazla olmasına rağmen hepsinin etkisiz kalmasına benzetilebilir: Kalabalık bir polis ordusu var ama suçlulara karşı yeterince mücadele edemiyorlar. Yani vücut bir yandan çok sayıda lenfosite sahipken, diğer yandan enfeksiyonlara karşı zayıf olabilir.
CLL genellikle yavaş ilerlediğinden, özellikle erken dönemlerde belirti vermeyebilir ve bu nedenle kimi hastalar başka bir nedenle kan tahlili yaptırırken tesadüfen CLL tanısı alırlar. Hastalığın ilerleyen safhalarında ise lenf düğümleri, dalak ve karaciğer gibi organlarda büyümeyle veya kan değerlerindeki değişimlerle bağlantılı belirtiler ortaya çıkabilir.
CLL Vücutta Nasıl Gelişir?
CLL’nin kökeninde, normalde bağışıklık fonksiyonumuzda rol oynayan B hücrelerinin genetik bir bozukluk sonucunda kanserleşmesi vardır. Bu kanserleşen B hücreleri, kemik iliği (kan hücrelerinin üretildiği ana merkez), kan dolaşımı ve lenfatik sistemde zamanla çoğalır.
Genetik Değişiklikler ve Mutasyonlar:
- CLL’de sık rastlanan genetik değişiklikler arasında TP53, ATM ve NOTCH1 gibi genlerdeki mutasyonlar yer alır.
- TP53 mutasyonu olan hastalarda kanser hücreleri, tedavilere karşı direnç gösterebilir.
- Farklı genetik profiller, hastalığın seyrini ve tedaviye yanıtı etkileyebilir.
Mikroçevre Etkileşimi:
- Kemik iliği ve lenf düğümleri gibi ortamlarda, CLL hücreleri diğer bağışıklık hücreleri ve çeşitli kimyasal sinyaller (sitokinler) ile etkileşime girerek çoğalmaya devam eder.
- Bu etkileşim, adeta bitkilerin büyümesini sağlayan bir “sera ortamı” gibidir: CLL hücreleri, çevrelerindeki bu destekleyici hücrelerden beslenerek daha da güçlenir ve çoğalır.
Yavaş İlerleme ve Birikim:
- CLL genellikle çok hızlı seyretmez. Bu nedenle pek çok hasta uzun süre belirgin bir semptom yaşamadan hayatını sürdürebilir.
- Hastalık ilerledikçe, anormal lenfosit birikimi kan değerlerini etkiler ve organ büyümeleri (lenf bezleri, dalak vb.) gözlemlenebilir.
Bu mekanizmaların neticesinde CLL, sessiz ve derinden ilerleyebilen bir kanser türüdür. Yıllarca yavaş bir şekilde gelişebilir, ancak bazı hastalarda hızlı ilerleme veya farklı agresif lenfoma tiplerine dönüşüm (Richter’s dönüşümü) ihtimali de söz konusudur.
CLL’nin Belirtileri Nelerdir?
CLL, “kronik” yani yavaş seyirli bir hastalık olduğundan, ilk etapta belirti göstermeyebilir. Bu nedenle birçok insanın CLL tanısı, başka bir nedenle yaptırdığı kan testlerinde tesadüfen konur. Bununla birlikte hastalık ilerledikçe ya da vücuttaki kanserli hücre miktarı arttıkça aşağıdaki belirtiler ve semptomlar gözlemlenebilir:
- Lenf Bezlerinde Büyüme (Lenfadenopati):
Boyun, koltuk altı veya kasık bölgelerindeki lenf düğümlerinin ağrısız şekilde şişmesi. Bu vücutta “asker kışlalarının” kalabalıklaşması gibidir. Bazen bu büyüme dışarıdan gözle görülecek kadar belirgin olabilir.
- Yorgunluk ve Halsizlik:
CLL hastalarında sıklıkla kansızlık (anemi) gelişebilir. Kırmızı kan hücrelerinin azlığı veya kalitesizliği, dokulara yeterince oksijen taşınamamasına yol açarak kronik yorgunluk, halsizlik ve nefes darlığı gibi belirtilere neden olabilir.
- Ateş ve Gece Terlemeleri:
Hastalık ilerledikçe ya da bağışıklık sisteminin anormal şekilde çalışması nedeniyle yüksek ateş veya özellikle geceleri yoğun terleme görülebilir. Bu vücudun kanserli hücrelere karşı “sessiz savaşı”nın işaretlerinden biri olabilir.
- Kilo Kaybı:
İlerleyen dönemlerde iştahsızlık veya metabolik değişiklikler nedeniyle istemsiz kilo kaybı yaşanabilir.
- Enfeksiyonlara Eğilim:
Anormal B hücreleri savunma görevini tam yapamadığından, hastalar sık sık soğuk algınlığı, zatürre veya sinüzit gibi enfeksiyonlarla karşılaşabilirler. Bu durum yeterince aktif olmayan “polislerin” sonucu olarak suçluların (mikropların) daha rahat dolaşmasına benzetilebilir.
- Dalakta Büyüme (Splenomegali):
Dalak, kandaki anormal hücreleri süzmekle görevlidir. CLL’de aşırı yük nedeniyle dalak büyüyebilir ve bu da sol kaburganın altında rahatsızlık veya dolgunluk hissine yol açabilir.
- Kolay Kanama ve Morarma:
Trombosit (pıhtılaşmayı sağlayan kan hücreleri) sayısındaki azalma ya da bozukluk, deride kolay morarma, sık burun kanaması veya diş eti kanaması gibi belirtilere neden olabilir.
Kimler CLL Açısından Risk Altındadır?
CLL her ne kadar tüm yaş gruplarında görülebilse de bazı faktörler bu hastalığın ortaya çıkma olasılığını artırır:
- Yaş Faktörü:
CLL genellikle ileri yaş hastalığıdır ve çoğunlukla 50 yaş üzerindeki bireylerde teşhis edilir. Hastaların büyük bir kısmı 60-70 yaş grubundadır. İlerleyen yaşla birlikte bağışıklık sistemindeki denge de bozulabilir.
- Aile Öyküsü (Genetik Yatkınlık):
Ailesinde CLL veya başka bir lenfoproliferatif hastalık (örneğin lenfoma) bulunan kişilerde risk yükselmiştir. Bazen aynı ailede birkaç CLL vakası görülmesi, genetik yatkınlığın önemini gösterir.
- Çevresel Etkenler:
Bazı endüstriyel kimyasallara (örneğin bazı tarım ilaçları, benzen vb.) uzun süre maruz kalmak, hastalığın ortaya çıkma riskini bir miktar artırabilir.
Özellikle tarım ve endüstri sektöründe çalışanlarda, bu tip kimyasallara maruziyet öyküsü önemlidir.
- Irk ve Etnik Köken:
CLL, beyaz ırkta daha sık görülür. Afrika, Asya ve Latin Amerika kökenli toplumlarda daha düşük oranda rastlanır. Bu durum genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle açıklanabilir.
- Obezite ve Sigara Kullanımı:
Sigara içmek, birçok kanser türünde olduğu gibi CLL riskini de arttırabilir. Ayrıca yüksek vücut kitle indeksi (VKİ) değerlerinin, genel kanser gelişme riskine katkıda bulunduğu bilinir.
CLL Nasıl Teşhis Edilir?
CLL teşhisi sıklıkla basit kan testleriyle başlar ve ardından daha spesifik incelemelerle doğrulanır:
Kan Sayımı (CBC – Complete Blood Count):
- Pek çok hasta, başka bir nedenle kan tahlili yaptırırken lenfosit düzeylerinin normalin çok üzerine çıktığını ilk kez fark eder.
- Bir kan sayımında, lenfosit sayısı 5.000/µL’nin (veya 5×10^9/L) üzerinde olduğunda ve bu durum birkaç ay süreyle kalıcıysa CLL şüphesi artar.
Periferik Yayma (Kan Yayması):
- Mikroskop altında yapılan inceleme, CLL’ye özgü “olgun görünen, ancak işlevi bozuk” lenfositlerin varlığını ortaya koyabilir.
- “Smudge cell” (ezilmiş hücre) adı verilen görünümler de CLL için tipiktir.
Akım Sitometrisi (Flow Sitometri) – İmmünfenotipleme:
- Bu yöntemle kan veya kemik iliğinden alınan hücreler, üzerinde bulunan yüzey proteinlerine göre ayrıştırılır.
- CLL hücreleri sıklıkla CD19, CD20 (B hücresi işaretleri) ile birlikte CD5 ve CD23 gibi ek proteinleri ifade eder. Bu kombinasyon, CLL tanısında oldukça yol göstericidir.
Sitogenetik Analiz – FISH Testi:
- FISH (Fluorescence In Situ Hybridization) yöntemi, hücre içindeki kromozomal bozuklukları incelemek için kullanılır.
- 13q silinmesi, trisomi 12 (12. kromozomun üç kopya olması), 11q silinmesi ve 17p silinmesi (TP53 geninin bulunduğu bölge) gibi değişiklikler, CLL’nin seyrini ve tedavi planlamasını etkileyebilen önemli ipuçları verir.
Kemik İliği İncelemesi:
- Her hastada şart değildir ancak anemi, trombositopeni gibi kan değerlerinde ciddi bozulmalar olduğunda veya tedavi kararı öncesinde kemik iliği biyopsisi yapılabilir.
- Bu yöntemle hastalığın kemik iliğindeki yaygınlığı ve diğer hücre serilerinin durumu değerlendirilir.
CLL Nasıl Sınıflandırılır (Evreler)?
CLL’nin seyri ve tedavi planlaması için birkaç evreleme sistemi kullanılır. Dünyada en yaygın olan iki sistem, ABD’de daha çok kullanılan Rai Evreleme Sistemi ve Avrupa’da sıklıkla tercih edilen Binet Evreleme Sistemidir. İki sistem de hastalığın yaygınlığı ve kan değerlerindeki değişikliklere göre sınıflandırma yapar.
Rai Evreleme Sistemi
- Evre 0: Sadece lenfositoz (kandaki lenfosit sayısında artış) vardır. Lenf düğümlerinde, dalakta veya karaciğerde büyüme yoktur; kansızlık veya trombosit düşüklüğü gözlenmez. Bu evre “düşük riskli” sayılır.
- Evre I: Lenfositoza ek olarak lenf düğümlerinde büyüme vardır. Kan değerleri genellikle normaldir. Bu “orta risk” gruba dahildir.
- Evre II: Lenf düğümleri, dalak veya karaciğer büyümesi mevcuttur; ancak ciddi anemi veya trombosit düşüklüğü yoktur. Bu da “orta risk” kategorisindedir.
- Evre III: Anemiyle birlikte lenfositoz bulunur. Lenf düğümleri, dalak veya karaciğer büyüyebilir. Bu durum “yüksek risk” grubuna geçişi gösterir.
- Evre IV: Trombosit sayısında belirgin azalma (trombositopeni) vardır ve genellikle anemi de eşlik edebilir. Bu da “yüksek risk” evresidir.
Binet Evreleme Sistemi
- Evre A: Anemi veya trombositopeni yoktur ve üçten az lenfoid bölge (boyun, koltuk altı, kasık, dalak, karaciğer) etkilenmiştir.
- Evre B: Anemi veya trombositopeni olmaksızın üç veya daha fazla lenfoid bölge büyümüş durumdadır.
- Evre C: Anemi (Hb <10 g/dL) veya trombositopeni (Trombosit <100.000/µL) mevcuttur. Lenfoid bölgelerin sayısı fark etmeksizin bu evrede hastalık daha ileri kabul edilir.
Bu evreleme sistemleri, her hastanın hangi aşamada olduğunu belirlemek, hastalığın gidişatını tahmin etmek ve tedavi stratejisi oluşturmak adına önemlidir.
CLL’de Tedaviye Ne Zaman Başlanmalıdır?
CLL diğer lösemi türlerinden farklı olarak her hastada hemen tedavi gerektiren bir tabloyla ortaya çıkmaz. Pek çok kişi teşhis konulduğunda gayet iyi hissediyor olabilir ve kimi zaman yıllar boyunca tedavi ihtiyacı olmadan izlenir. Bu “izle ve bekle” (watchful waiting) yaklaşımının temel nedeni, erken aşamada başlanan tedavinin hastalığın doğal seyrini her zaman olumlu yönde etkilememesidir.
Ancak aşağıdaki durumlar geliştiğinde aktif tedavi gündeme gelir:
- İlerleyici Kemik İliği Yetmezliği:
Kansızlık (anemi) ve/veya trombosit düşüklüğü (trombositopeni) giderek derinleşiyorsa.
- Ciddi Organ Büyümeleri:
Dalak (splenomegali) veya lenf düğümlerinde belirgin ve hızla ilerleyen büyüme.
- Hızlı Kan Hücresi Artışı:
Lenfosit sayısında çok hızlı yükseliş ya da lenfositlerin 6 ay içinde ikiye katlanması (kısa “doubling time”).
- Otoimmün Komplikasyonlar:
Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi kırmızı kan hücrelerini (otoimmün hemolitik anemi) veya trombositleri (otoimmün trombositopeni) hedef aldığı durumlar ve bunların kortikosteroid gibi temel tedavilere yanıt vermemesi.
- Belirgin Hastalık Semptomları:
Uzun süren yüksek ateş, nedeni bilinmeyen kilo kaybı, şiddetli gece terlemeleri, ileri derecede halsizlik ve yaşam kalitesini düşüren diğer belirtilerin varlığı.
CLL Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
CLL tedavisinde son yıllarda ciddi gelişmeler yaşanmıştır. Geleneksel kemoterapilerle birlikte hedefe yönelik (akıllı) tedaviler, bağışıklık sistemi üzerinden etkili olan yeni ajanlar ve kombinasyon tedavileri kullanılmaktadır. Temel yaklaşımları şu şekilde özetleyebiliriz:
Hedefe Yönelik Tedaviler (Targeted Therapies):
- BTK İnhibitörleri (İbrutinib, Acalabrutinib, Zanubrutinib):
Bu ilaçlar, B hücrelerinin büyümesi ve hayatta kalması için kritik olan “Bruton tirozin kinaz” adlı enzimi bloke eder. Bu sayede CLL hücrelerinin çoğalması baskılanır.
- BCL-2 İnhibitörleri (Venetoklaks):
BCL-2 proteini, kanserli hücreleri “ölüm sinyallerine” karşı dirençli kılar. Venetoklaks bu proteini hedef alarak CLL hücrelerinin yok olmasını kolaylaştırır.
Kemoterapi ve İmmünoterapi (Chemoimmunotherapy):
- FCR Rejimi (Fludarabin, Siklofosfamid, Rituksimab):
Genç ve görece iyi performans durumuna sahip hastalarda uygulanır. Rituksimab gibi monoklonal antikorlar, kanser hücrelerini tanıyarak bağışıklık sistemi tarafından yok edilmelerini kolaylaştırır.
- BR Rejimi (Bendamustin, Rituksimab):
Yaşlı veya ek hastalıkları olan hastalar için daha tolere edilebilir bir seçenek olarak görülür.
Monoklonal Antikorlar (Anti-CD20 Tedavileri):
- Rituksimab, Ofatumumab, Obinutuzumab:
B hücrelerinin yüzeyindeki CD20 proteinine bağlanarak bağışıklık sistemi hücrelerinin kanserli B hücresini yok etmesini sağlarlar. Genellikle diğer ilaçlarla kombinasyon şeklinde verilirler.
Destekleyici Tedaviler:
- Enfeksiyon Profilaksisi: Bağışıklık sistemi baskılandığında sık enfeksiyon riski artar. Uygun antibiyotik, antiviral veya aşı uygulamaları, bu riski azaltmaya yardımcı olur.
- Büyüme Faktörleri: Kansızlık veya nötropeni gibi durumlarda eritropoietin veya G-CSF (granülosit koloni uyarıcı faktör) kullanımı düşünülebilir.
- Transfüzyonlar: İleri evre anemi veya trombositopenide, kan veya trombosit transfüzyonları yapılabilir.
Kök Hücre Nakli (Allojenik Hematopoietik Kök Hücre Nakli):
- Seyrek kullanılan bir yöntemdir. Daha çok genç ve yüksek riskli hastalarda, diğer tedaviler başarısız olduğunda veya hastalık çok agresif seyrettiğinde gündeme gelir.
- Uygun donörden alınan kök hücrelerle, hastanın hasarlı kemik iliği yenilenmeye çalışılır.
- Tedavi planı, hastanın yaşı, genel sağlık durumu genetik mutasyon profili ve hastalığın evresi gibi faktörlere göre kişiselleştirilir. Amaç CLL ile uzun süreli ve kaliteli bir yaşam sağlamaktır.
CLL’nin Olası Komplikasyonları Nelerdir?
CLL, bazen kendisinden daha çok beraberinde getirdiği komplikasyonlarla sıkıntı yaratabilir. Bu komplikasyonları erken tanımak ve yönetmek, hastanın genel sağlığı ve yaşam kalitesi için önemlidir.
Richter Dönüşümü (Richter’s Transformation):
- CLL’nin agresif bir lenfoma tipine (en sık Diffüz Büyük B Hücreli Lenfoma) dönüşmesidir.
- Ani lenf nodu büyümeleri, ateş, kilo kaybı ve yüksek LDH değerleriyle kendini gösterebilir.
- Bu dönüşüm gerçekleştiğinde daha yoğun ve agresif bir tedavi gerekebilir.
Enfeksiyonlara Yatkınlık:
- Bağışıklık sistemi zayıfladığından, zatürre (pnömoni), sinüzit veya cilt enfeksiyonları daha sık görülür.
- Özellikle ileri evre CLL veya yoğun tedavi alan hastalarda, koruyucu (profilaktik) antibiyotik ve antiviral tedaviler gündeme gelir.
Otoimmün Bozukluklar:
- Bazı hastalarda bağışıklık sistemi şaşırıp kendi kırmızı kan hücrelerini (otoimmün hemolitik anemi) veya trombositlerini (immün trombositopeni) hedef alabilir.
- Bu tablo anemi ve/veya kanama riskini artırır, kortikosteroid veya diğer immün baskılayıcı tedavilere ihtiyaç doğabilir.
İleri Derecede Kemik İliği Yetmezliği:
- Hastalık, normal kan hücrelerinin üretimini baskılayabilir. Sonuçta ağır anemi, trombositopeni ve/veya lökopeni (faydalı beyaz hücrelerin azalması) gelişebilir.
İkincil Kanserler (Sekonder Maligniteler):
- CLL’li hastalarda deri kanseri gibi diğer tümörlerin ortaya çıkma riski, bağışıklık sistemi baskılandığı için bir miktar artmış olabilir.
- Düzenli dermatolojik kontroller, erken teşhis açısından önem taşır.
Yaşam Tarzı ve Destekleyici Bakımın Önemi Nedir?
CLL tanısı almak, insanın hayatını pek çok açıdan etkileyebilir. Bu süreçte yaşam tarzı değişiklikleri ve destekleyici bakım önlemleri, hastalığın seyri ve genel sağlık açısından çok kıymetlidir.
Dengeli Beslenme:
- Her ne kadar belirli bir “CLL diyeti” olmasa da taze meyve-sebzeler, tam tahıllar, sağlıklı protein kaynakları ve kaliteli yağlarla beslenmek bağışıklık sistemini destekler.
- Yeterli sıvı alımı, vücuttaki toksik atıkların atılmasına yardımcı olur.
Fiziksel Aktivite:
- Hafif ve düzenli egzersiz, CLL ile yaşarken ortaya çıkan yorgunluğu hafifletebilir ve genel güçsüzlüğü azaltabilir.
- Yürüyüş, yüzme, yoga gibi aktiviteler stresi yönetmede ve kas gücünü korumada fayda sağlar.
Enfeksiyonlardan Korunma:
- Bağışıklık sistemi zayıfladığı için el hijyeni, kalabalık ortamlarda maske kullanımı gibi basit önlemler dahi önemlidir.
- Grip, zatürre gibi aşılar, hekim tavsiyesiyle uygulanabilir.
Psikososyal Destek:
- CLL kronik bir hastalık olduğu için endişe, kaygı ve stres kaçınılmaz olabilir.
- Psikolog veya psikiyatrist desteği, hasta destek gruplarına katılma veya online kaynaklar aracılığıyla bilgi alışverişinde bulunma, ruh sağlığını korumada etkilidir.
Düzenli Hekim Kontrolü:
- CLL’nin yavaş seyri bazen hastalarda “iyiyim, bir sorun yok” yanılsamasına neden olabilir.
- Ancak enfeksiyon, anemi veya lenf bezi büyümeleri hızlıca gelişebilir. Bu nedenle belli aralıklarla kan tahlili ve doktor muayenesi çok önemlidir.
Sigara ve Alkol Kullanımı:
- Sigara, genel sağlık için olduğu gibi CLL üzerinde de olumsuz etkilere sahip olabilir. Bağışıklık sistemini daha da zayıflatır, başka kanser risklerini artırır.
- Alkol kullanımı ise karaciğer fonksiyonlarını etkileyebilir ve bazı ilaçlarla etkileşime girebilir.
CLL Takibinde ve Tedavisinde Nelere Dikkat Edilmelidir?
CLL bir anda kaybolan veya kısa sürede “tamamen iyileşen” bir hastalık olmamakla birlikte kontrol altına alınabilir ve hastalar uzun yıllar kaliteli bir yaşam sürebilir. Takip ve tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken başlıklar şunlardır:
Düzenli Laboratuvar Kontrolleri:
- Belirli aralıklarla tam kan sayımı, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri yapılması, olası değişiklikleri erken tespit etmeyi sağlar.
- Tedaviye başlandıysa ilaçların olası yan etkilerini (örneğin karaciğer enzimlerinde artış) yakından izlemek gerekir.
Tedavi Yan Etkilerinin Yönetimi:
- Kemoterapi veya hedefe yönelik tedaviler sırasında mide bulantısı, ishal, halsizlik ve saç dökülmesi gibi yan etkiler ortaya çıkabilir.
- Doktor tarafından reçete edilen yan etkiyi hafifletici ilaçları düzenli kullanmak ve şikâyetleri anında bildirmek önemlidir.
Enfeksiyon Belirtilerine Dikkat:
- Özellikle kemoterapi veya ağır immün baskılama tedavileri alan hastalarda ateş, öksürük, idrar yolu enfeksiyonu belirtileri gibi bulgular ciddiye alınmalıdır.
- Hafif görünen bir semptom bile hızlıca kötüleşebileceğinden erken müdahale şarttır.
Psikolojik ve Sosyal Destek:
- Hastalıkla uzun süredir yaşam, kişinin ruhsal durumunu etkileyebilir. Kaygı, depresyon veya uyku sorunları gözlenebilir.
- Gerekli durumlarda profesyonel psikolojik destek almak, sosyal aktivitelere katılmak, yakın çevreyle duyguları paylaşmak rahatlatıcı olacaktır.
Sağlıklı İletişim:
- Hastanın doktoru ve sağlık ekibiyle şeffaf ve düzenli bilgi paylaşımı yapması, en doğru tedavi kararlarını destekler.
- İlaç kullanımı, yan etkiler, yeni belirtiler hakkında zamanında bilgi vermek, gereksiz endişeleri azaltır ve tedaviyi daha etkin kılar.
Doç. Dr. Mahmut Bakır Koyuncu, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (İngilizce Tıp) mezunudur. İç Hastalıkları uzmanlık eğitimini ve ardından Hematoloji yan dal uzmanlığını Mersin Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Eğitim sürecinde MD Anderson Cancer Center’da Moleküler Biyoloji ve Genetik alanında çalışmalar yapmış ve Weill Cornell Medicine, New York’ta Kemik İliği Nakli ve Hücresel Tedavi Ünitesi’nde görev almıştır. Türkiye’de Mersin Üniversitesi Hematoloji Bilim Dalı, Mersin Şehir Hastanesi ve Adana Şehir Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Nakil Ünitesi’nde hematoloji uzmanı olarak çalışmıştır. Temmuz 2023’ten itibaren Mersin’de VM Medical Park Hastanesi’nde hasta kabul etmektedir.
