Hodgkin lenfoması genellikle cilt üzerinde belirgin döküntüler oluşturmasa da bazı durumlarda deri üzerinde çeşitli lezyonlara yol açabilir. Bu lezyonlar göğüs bölgesinde kabarıklıklar veya plaklar halinde ortaya çıkabilir ve tekil ya da bir arada bulunan nodüller şeklinde kendini gösterebilir. Bazen bu nodüller ülserleşme eğilimi de gösterebilir. Ancak en yaygın belirtilerden biri döküntü olmaksızın ortaya çıkan yoğun kaşıntıdır. Kaşıntı hastaların yaşam kalitesini etkileyebilir ve hastalığın ilk belirtilerinden biri olarak dikkat çekebilir. Hodgkin lenfomasının deri üzerindeki bu semptomları erken teşhis için önemlidir.
Hodgkin Lenfomasında Döküntü Yaygın Bir Belirti midir?
Hodgkin lenfomasında deri döküntüsü yaygın bir belirti olarak görülmez. Daha çok yoğun kaşıntı hastalığın en belirgin cilt semptomu olarak ön plana çıkar. Bu kaşıntı herhangi bir döküntü olmadan ortaya çıkabilir ve hastalar için rahatsız edici olabilir. Non-Hodgkin lenfomaları arasında ise özellikle deri lenfomaları cilt üzerinde daha belirgin izlerle kendini gösterebilir. Bu tür lenfomaların belirtileri farklı şekillerde olabilir:
- Lekeler
- Plaklar
- Tümörler
Deri lenfomaları olan hastalarda kaşıntı döküntü ile birlikte gelişebilir ve bu durum teşhis sürecinde önem taşır. Non-Hodgkin lenfomasında özellikle mycosis fungoides ve Sézary sendromu gibi türlerde deri üzerinde belirgin değişiklikler izlenebilir. Hodgkin lenfomasında ise bu tarz döküntüler nadirdir; kaşıntının varlığı hastaların doktora başvurma sebepleri arasında ilk sırada yer alabilir ve bu hastalığın erken dönemde fark edilmesini sağlayabilir.
Hodgkin Lenfomasında Kaşıntı Nasıl Ortaya Çıkar?
Hodgkin lenfomasında kaşıntı hastaların yaklaşık üçte birinde görülen ve genellikle cilt yüzeyinde herhangi bir belirti olmadan ortaya çıkan bir semptomdur. Bu kaşıntının kaynağı doğrudan ciltle ilişkili olmamakla birlikte hastalığın bağışıklık sistemini ve kimyasal dengeleri etkilemesinden kaynaklanır.
Kaşıntının bazı karakteristik özellikleri şu şekildedir:
- Yaygın kaşıntı
- Gece yoğunlaşması
- Alkol sonrası ağrı hissi
Kaşıntının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte çeşitli biyokimyasal ve bağışıklık sistemi değişiklikleri bu duruma yol açabilir. Hodgkin lenfoma hastalarında kötü huylu hücrelerin sitokin adı verilen kimyasallar üretmesi bu durumu tetikleyebilir. Özellikle IL-31 gibi sitokinler kaşıntıya neden olabilirken vücuttaki histamin seviyelerinin artması da kaşıntıyı şiddetlendirebilir. Histamin bağışıklık yanıtında rol oynayan ve kaşıntı hissini uyaran bir maddedir.
Bunların yanı sıra Substans P adı verilen bir nöropeptid de kaşıntı ve ağrı sinyallerini iletmede önemli bir rol oynar. Hodgkin lenfomasında bu nöropeptidin etkisiyle kaşıntı hissi daha da belirgin hale gelebilir. Bağışıklık sisteminin dengesindeki bozulmalar hastalığın dolaylı etkilerinden biri olarak kaşıntıyı artırabilir.
Hodgkin Lenfomasıyla İlişkili Tipik Cilt Belirtileri Nelerdir?
Hodgkin Lenfoma nadir de olsa bazı cilt belirtileriyle kendini gösterebilir. Bu belirtiler hastalığın ilerlemesine veya vücudun farklı reaksiyonlarına bağlı olarak çeşitli şekillerde ortaya çıkar. Hodgkin Lenfoma’ya özgü cilt semptomları hem estetik hem de konfor açısından hastalar için zorluk yaratabilir. Başlıca cilt belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Kahverengi veya morumsu nodüller
- Plak tarzında cilt lezyonları
- Kaşıntılı egzama benzeri döküntüler
- Kuru ve pullu cilt görünümü
- Deri renginde koyulaşma
- Mukoza üzerinde ağrılı yaralar
- Simetrik dizilmiş kırmızımsı veya mor plaklar
Hodgkin Lenfoma’ya bağlı cilt lezyonları çoğunlukla gövde, alt karın, kasık, uyluk ve baş bölgelerinde görülür. Kaşıntı hastaların sık karşılaştığı ve yaşam kalitelerini düşüren bir semptom olup bazen hastalığın diğer belirtilerinden önce ortaya çıkabilir. Deride koyulaşma ve renk değişiklikleri ise ikincil bir semptom olarak Addison hastalığına benzer şekilde belirginleşebilir.
Hodgkin Lenfoma ile ilişkili cilt bulguları nadiren görülse de bazı hastalarda oldukça belirgin olabilir. Özellikle pemfigus benzeri lezyonlar ağrılı mukoza yaraları ve palizatlı nötrofilik granülomatöz dermatit gibi ciddi cilt rahatsızlıkları hastalığın seyri sırasında ortaya çıkabilir ve kapsamlı tedavi gerektirebilir.
Hodgkin Lenfoması Tedavileri Cilt Döküntülerine Neden Olabilir mi?
Hodgkin Lenfoması tedavileri çeşitli cilt yan etkilerine yol açabilir ve bu etkiler hastaların yaşam kalitesini etkileyebilir. Tedavi sürecinde görülebilecek dermatolojik yan etkiler kullanılan yönteme bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi ve kök hücre nakli gibi tedavi seçenekleri ciltte farklı reaksiyonlar yaratabilir. Tedaviye bağlı olarak gelişebilecek bazı yaygın cilt yan etkileri şunlardır:
- Kemoterapi: Saç dökülmesi
- MOPP Protokolü İlaçları: Güneş ışığına karşı hassasiyet
- Radyoterapi: Ciltte kızarıklık, kuruluk
- İmmünoterapi: Kaşıntı, döküntü, yanma hissi, ışığa karşı hassasiyet
- Kök Hücre Nakli: Kaşıntı, döküntü, cilt hassasiyeti
Bu yan etkiler tedavi sırasında dikkatle izlenmelidir. Özellikle ciltte oluşan reaksiyonlar hastanın psikolojik ve fiziksel sağlığı üzerinde doğrudan bir etki yaratabilir. Tedavi sürecinde cilt sağlığını koruyabilmek adına doktorlar hastaları bilgilendirmeli ve uygun koruyucu önlemler alınmalıdır. Hastalar bu yan etkilerle başa çıkabilmek için tedavi öncesi ve sırasında dermatologlarla iletişimde olmalı gerektiğinde özel cilt bakım ürünleri kullanarak cilt hassasiyetlerini azaltmaya yönelik önlemler almalıdır.
Lenfoma İlişkili Döküntüler ile Diğer Cilt Rahatsızlıkları Nasıl Ayırt Edilir?
Lenfoma kaynaklı deri döküntülerini egzama ve sedef hastalığı gibi yaygın cilt rahatsızlıklarından ayırt etmek belirtilerin benzeyebileceği durumlar nedeniyle oldukça zorlayıcı olabilir. Ancak lenfomaya özgü bazı belirgin özellikler dikkatli bir muayene ve uygun tanısal yöntemler ile bu ayrım daha net hale getirilebilir. Lenfoma kaynaklı döküntüler genellikle güneş görmeyen alanlarda ortaya çıkarak gövde, kalça ve uyluk gibi bölgelerde daha sık görülür. Bu lezyonlar başlangıçta kırmızımsı ve düz olup zamanla kalınlaşıp plak veya nodüllere dönüşebilir. İleri evrelerde ise tümör benzeri yapılar oluşturma potansiyeline sahiptir.
Klinik özellikler:
- Görünüm: Kırmızı veya mor renkte
- Dağılım: Güneş almayan bölgelerde yoğunlaşır
- İlerlemesi: Yama olarak başlayıp plak ve nodüllere dönüşebilir
- Ek bulgular: Ateş, kilo kaybı, gece terlemeleri
Egzama ise genellikle dirsek içleri, diz arkası ve boyun gibi katlanma bölgelerinde görülür ve kuru, pul pul döküntüler ile karakterizedir. Atopik dermatit olarak da bilinen egzama çocukluk döneminde başlayabilir ve kronik seyir gösterir. Özellikle kaşıntı egzamanın en belirgin özelliğidir. Sedef hastalığı ise dirsek, diz ve kafa derisi gibi bölgelerde belirginleşen kalın, kırmızı plaklar ile tanımlanır ve beyazımsı pullar içerir. Ayrıca tırnaklarda çukurlaşma ve eklem ağrıları gibi ek semptomlara da yol açabilir.
Ayırt etmede kullanılan tanısal yaklaşımlar:
- Tıbbi geçmiş ve muayene: Lezyonların şekli, dağılımı ve süreleri değerlendirilir
- Deri biyopsisi: Hücresel yapının mikroskobik incelemesi yapılır
- İmmünohistokimya: T hücre belirteçleri test edilir
- Görüntüleme testleri: Lenf nodları ve organ yayılımı değerlendirilir
Lenfoma tanısında gecikmeleri önlemek için detaylı bir inceleme gerekebilir. Lenfoma lezyonları başlangıçta kortikosteroid tedavisine yanıt verebilir bu da tanıyı karmaşıklaştırır.
Doç. Dr. Mahmut Bakır Koyuncu, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (İngilizce Tıp) mezunudur. İç Hastalıkları uzmanlık eğitimini ve ardından Hematoloji yan dal uzmanlığını Mersin Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Eğitim sürecinde MD Anderson Cancer Center’da Moleküler Biyoloji ve Genetik alanında çalışmalar yapmış ve Weill Cornell Medicine, New York’ta Kemik İliği Nakli ve Hücresel Tedavi Ünitesi’nde görev almıştır. Türkiye’de Mersin Üniversitesi Hematoloji Bilim Dalı, Mersin Şehir Hastanesi ve Adana Şehir Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Nakil Ünitesi’nde hematoloji uzmanı olarak çalışmıştır. Temmuz 2023’ten itibaren Mersin’de VM Medical Park Hastanesi’nde hasta kabul etmektedir.
